De energiemarkt verandert razendsnel. Elektriciteitsprijzen schommelen per uur, zonnepanelen leveren soms meer op dan je verbruikt, en netbeheerders worstelen met overbelasting op het net. Thuisbatterijen worden soms genoemd als de oplossing en andere keer als een veroorzaker van problemen. Maar hoe werkt dit precies en is het ook financieel interessant?
Een thuisbatterij is een grote accu die elektriciteit kan bufferen voor later gebruik. In combinatie met zonnepanelen kan je daarmee overschotten opslaan en later inzetten, bijvoorbeeld ’s avonds wanneer de zon onder is. Daarnaast kan een batterij slim inspelen op energieprijzen door op gunstige momenten te laden en ontladen.
Belangrijk om te noteren is wel dat een thuisbatterij energie opslaat en terug kan leveren, maar dit in de basis alleen kan wanneer het stroomnet werkt. Zodra het stroomnet uitvalt schakelen thuisbatterijen in de basis altijd af, net als de omvormers van zonnepanelen. Bij sommige systemen is het mogelijk om een noodstroomvoorziening te installeren, maar je moet hierbij rekening houden met een extra kostenpost van minimaal duizend euro.
De EPEX Spot is de stroommarkt waar Europese energieprijzen per uur voor de komende dag worden bepaald. Deze fluctueren sterk: op zonnige middagen met veel wind kunnen ze negatief zijn (je krijgt betaald om stroom af te nemen), terwijl in de avondprijzen fors kunnen stijgen.
Dynamische energiecontracten, zoals die van Tibber, Zonneplan en Frank Energie, baseren hun tarieven direct op deze markt. De prijs die je als consument betaalt is dan de kale marktprijs plus energiebelastingen, leveringskosten en een opslag van de energieleverancier. Een slimme thuisbatterij kan op deze prijsschommelingen inspelen door goedkoop te laden en duur te ontladen op basis van deze prijzen.
Voorbeeld:
Naast de EPEX Spot bestaat er nog een mogelijkheid: de onbalansmarkt. Hier kopen en verkopen netbeheerders stroom op de korte termijn om het net stabiel te houden. Op deze markt zijn er voornamelijk twee prijzen: de € per MWh die je betaalt (of ontvangt) als je stroom wilt opnemen en de € per MWh die je krijgt (of betaalt) als je stroom wilt leveren.
De actuele onbalansprijzen kun je op de site zien op de Live-pagina. Hierbij zijn in het rood de prijzen aangegeven voor het leveren van stroom en in blauw de prijzen voor het opnemen van stroom. Wanneer er in een tijdvak van 15 minuten zowel sprake is van een tekort als van een overschot dan spreken we van 'regeltoestand 2' en moet iedereen die stroom heeft geleverd of heeft opgenomen hiervoor betalen. In zo'n scenario 'win' je dus alleen wanneer je niet meedoet.
Om gebruik te maken van de onbalansprijzen heb je allereerst zelf een dynamisch energiecontract nodig bij een van de spelers die actief zijn met onbalans, zoals Zonneplan, Tibber, NextEnergy en Frank Energie. Wanneer je daarnaast een batterij hebt die geschikt is dan kan deze aangestuurd worden door je leverancier om de batterij te laden of ontladen.
In grote lijnen helpen batterijen die reageren op de onbalansprijzen de markt. Hier zijn wel wat kanttekening bij te plaatsen, zo is de landelijke onbalans lang niet altijd hetzelfde als de onbalans in jouw wijk of regio. Verschillende aanbieders hebben inmiddels pilots om beter samen met de netbeheerders om te zorgen dat de thuisbatterijen in ieder geval geen extra negatief effect veroorzaken.
Als consument is de belangrijkste reden om iets met de onbalansprijzen te doen financieel: Onbalansprijzen zijn regelmatig hoger dan gewone stroomprijzen, in 2024 zagen we bijvoorbeeld veel pieken van €2 per kWh op de onbalansmarkt, terwijl de dynamische tarieven zelden boven de €0,70 per kWh (incl belastingen) uitkomen.
Een thuisbatterij is een flinke investering; je bent al snel €5.000,- kwijt voor de aanschaf van een instapmodel met installatie. Voor een uitgebreider systeem met noodstroomvoorziening lopen de prijzen op tot boven de €10.000,-. Maar hoe kun je deze investering (deels) terugverdienen?
In grote lijnen kun je als consument op een aantal manieren verdienen aan je thuisbatterij:
Een terugverdientijd is op dit moment niet goed te geven. De prijzen op de onbalansmarkt zijn onvoorspelbaar en de regels rondom salderen en energiebelasting fluctueren ook. Verschillende aanbieders noemen terugverdientijden van 6 tot 10 jaar, maar dit is sterk afhankelijk van de situatie en de prijzen op de markt. Neem elke voorspelling met een korrel zout!
Thuisbatterijen bieden een slimme manier om beter om te gaan met energie, vooral in combinatie met dynamische tarieven en onbalanshandel. Ze zijn nog niet voor iedereen rendabel, maar met de afbouw van saldering en verdere prijsschommelingen op de stroommarkt kan dat veranderen.
Lees meer over de verschillende aanbieders waar je uit kunt kiezen.